سلامت

سلامت باشید

سلامت

سلامت باشید

علائم بیماری سلیاک و بهترین راه های درمانی

علائم بیماری سلیاک و بهترین راه های درمانی

 

بیماری سلیاک

سلیاک نوعی بیماری گوارشی مزمن است که در افراد حساس به گلوتن بروز می‏کند. گلوتن پرتئینی است که در غلاتی مثل گندم، جو، جوی سیاه و چاودار پیدا می‏شود و با تأثیر بر پرزهای روده باعث کاهش جذب غذا و در نتیجه بروز علامتهای مختلف می‏شود. تنها درمان بیماری سلیاک رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام عمر می‏باشد.

مبتلایان به سلیاک لازم است بدانند که با رعایت برنامه غذایی و حذف کامل غلات غیرمجاز ذکر شده به طور کامل بهبود می‏یابند ولیکن باید تا پایان عمر در پرهیز کامل از چنین غلاتی بوده و برنامه غذایی مناسب خویش را رعایت نمایند.

 

علائم بیماری سلیاک

اگرچه این بیماری شدت و نشانه های متفاوتی را در افراد گوناگون دارد با این حال نشانه های مشترکی را می توان برای آن برشمرد که با هم آنها را مرور خواهیم کرد:

۱. مشکلات گوارشی

از آنجایی که برخی از نشانه های سلیاک همچون حالت تهوع، شکم روش، درد در ناحیه شکم و یبوست، شباهت هایی با نشانه های بیماری «سندروم روده تحریک پذیر» دارد، در بسیاری از موارد با آن اشتباه گرفته می شود. مطالعات نشان داده اند که ۱۱ درصد از جمعیت به «سندروم روده تحریک پذیر» مبتلا هستند و اگر فرد مبتلا به «سلیاک»، درمان های مرتبط با «سندرم روده تحریک پذیر» را دریافت کند، بهبود پیدا نخواهد کرد.

۲. ظاهر شدن جوش بر روی پوست

ظاهر شدن جوش هایی در نواحی چون بازو و زانوها را از دیگر نشانه های ابتلا به «سلیاک» می داند. البته وی احتمال می دهد که این جوش ها که با خارش همراه هستند در سایر نقاط بدن نیز شکل پیدا کنند. درمان های انجمن سلامت بریتانیا به اثبات رسانیده که نمونه برداری از این جوش ها می تواند به تشخیص سلیاک کمک کند.

۳. احساس خستگی

یکی دیگر از نشانه های این بیماری، احساس خستگی فراوان است که عدم دریافت مواد غذایی مناسب توسط بدن می تواند چنین نشانه ای را به همراه داشته باشد. در چنین زمان هایی به پزشک خانواده مراجعه کنید و با دادن یک آزمایش دریابید که آیا دریافت گلوتن، عامل اصلی خستگی شماست یا خیر.

۴. زخم های دهانی

از آنجایی که سیستم ایمنی بدن در این بیماری مورد تهدید قرار می گیرد احتمال شکل گیری برخی از زخم های دهانی وجود دارد. و منظور از آنها زخم های معمولی نیستند بلکه در مواردی کل دهان را فرا می گیرند.

۵. کم خونی و کمبود «ویتامین ب»

از آنجایی که سلیاک به بخش هایی از روده آسیب می رساند، برخی از ویتامین ها و موادغذایی مورد نیاز بدن از طریق غذا دریافت نمی شوند و زمانی که بدن تان به اندازه کافی آهن دریافت نکند، به نوعی بیماری فقر آهن به نام «آنمی» مبتلا خواهید شد. سلیاک می تواند منجر به کمبود «ویتامین ب» نیز شود.

از نشانه های «آنمی»، احساس خستگی، تنفس های کوتاه، زردی چهره و سوزن سوزن شدن اعضایی چون دست و پا است. رژیم بد غذایی نیز می تواند منجر به «آنمی» و فقر «ویتامین ب» در بدن شود.

۶. عدم تعادل و هماهنگی

یکی دیگر از نشانه های سلیاک، ایجاد عارضه ای به نام «آتاکسی» است. در این عرضه، هماهنگی و تعادل در صحبت کردن، راه رفتن، دیدن و حتی هضم کردن غذا دچار اختلال می شود.  “دلیل اصلی این عدم تعادل ارتباط بیماری سلیاک به مشکلات نورولوژیکی است.”

البته این بدان معنا نیست که مشکلات نورولوژیکی با رژیم های فاقد گلوتن قابل درمان باشند. فقط در برخی از بیماران مبتلا به «آتاکسی» که این بیماری در آنها در مراحل نخست تشخیص داده شد، رژیم های غذایی فاقد گلوتن، به روند درمان کمک کرد. این نوع از آتاکسی، «آتاکسی گلوتن» نامیده می شود.

۷. ضعف و پوکی استخوان

عدم استحکام استخوان ها، منجر به ایجاد شکستگی های بیشتری می شود. حدود سه میلیون انگلیسی، به این عارضه مبتلا هستند و بیش از ۵۰۰٫۰۰۰ نفر از آنها، بر اثر شکستگی، به بیمارستان مراجعه می کنند. در بسیاری از افراد پوکی و ضعف استخوان ارتباطی با ابتلا به «سلیاک» ندارد.

۸. افسردگی

یکی دیگر از نشانه های سلیاک را افسردگی می داند. وی ابراز می دارد اگرچه مواردی از ارتباط میان این بیماری و افسردگی دیده شده اما برای رسیدن به نتایج قطعی و قوی تر، پژوهش های بیشتری لازم است.

۹. سقط مداوم جنین

در برخی از زنانی که چندین بار تجربه سقط جنین داشته اند، نشانه هایی از ابتلا به سلیاک دیده شده. به دلیل عدم درمان این بیماری، امکان نگهداری جنین در بدن کاهش یافته و در مواقعی نیز به عدم باروری می انجامد. مک گو، بر این باورست که لازم است پژوهش های بیشتری در این زمینه انجام پذیرد.

۱۰. کاهش وزن ناگهانی

در برخی مواقع، سلیاک در کودکی در افراد شکل می گیرد اما نشانه های آن در بزرگسالی ظاهر می شوند. امروزه گاهی، درمان برخی از موارد در ۵۰ سالگی آغاز می شود. از آنجایی که افراد مبتلا به سلیاک، مواد غذایی را به خوبی جذب نمی کنند، دچار سوء تغذیه شده و کاهش وزن ناگهانی پیدا می کنند.

۱۱. ریزش مو

بیماری های سیستم ایمنی عمدتا منجر به ریزش مو می شوند. به همین دلیل نیز، در برخی از مبتلایان به سلیاک این نشانه دیده می شود. ریزش مو در کنار سایر نشانه هایی چون زخم های دهانی، مشکلات گوارشی، آنمی و خستگی می تواند، احتمال ابتلا به سلیاک را افزایش دهد.

۱۲. آسیب دندان ها

این نشانه در مقایسه با سایر نشانه ها کمتر دیده شده اما در میان برخی از کودکان به چشم می خورد. عدم درمان سلیاک به تغییر رنگ در دندان ها و خورده شدن مینای دندان می انجامد. چنین تغییراتی به راحتی توسط دندانپزشکان قابل تشخیص است.

 

درمان بیماری سلیاک

اساس درمان بیماری سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن است که در آن کلیه مواد غذایی حاوی گلوتن حذف می شوند. در بیشتر افراد، رعایت رژیم ذکر شده سبب توقف علائم می شود، به دنبال رعایت رژیم بدون گلوتن، آسیب های ایجاد شده در روده کوچک ترمیم و از ایجاد آسیب های بیشتر پیش گیری می شود. ترمیم پرزهای روده کوچک از زمان آغاز رعایت رژیم فاقد گلوتن شروع می شود و زمان دوره بهبودی، به طور معمول 3 تا 6 ماه خواهد بود، که البته این دوره در بزرگسالان به 2 سال هم می رسد.

رژیم فاقد گلوتن، نیاز همیشگی فرد مبتلا به سلیاک است. خوردن هر نوع ماده حاوی گلوتن به هر اندازه و هر مقدار، می تواند به روده کوچک آسیب برساند. در رژیم فاقد گلوتن، مصرف کلیه مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودارواحتمالا جودوسر ممنوع است. بیشتر حبوبات، ماکارونی، غلات و اکثر غذاهای فراوری شده، دارای گلوتن هستند. با وجود محدودیت هایی که وجود دارد، بیماران مبتلا به سلیاک می توانند رژیمی متعادل با انواع غذاها، شامل نان ، کیک و محصولاتی از این دست داشته باشند. برای مثال به جای آرد گندم از آرد سیب زمینی، برنج، سویا و آرد لوبیا استفاده کنند. حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی دشوار است، بنابراین در مدتی که با رژیم جدید به تدریج خو می گیرید صبر پیشه کنید. برنامه ریزی رژیم غذایی با کمک متخصص تغذیه انجام می پذیرد. گوشت، ماهی، برنج، انواع میوه و سبزی، فاقد گلوتن هستند. بنابراین این گروه از بیماران می توانند به راحتی از این گروه های غذایی در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنند.

پیروی از رژیم فاقد گلوتن نیاز به دقت ویژه ای دارد. زمانی که در رستوران یا مدرسه و محل کار و… غذا می خورید، باید مراقب منابع پنهانی گلوتن باشید. منابع پنهانی گلوتن شامل نگه دارنده ها و افزودنی های استفاده شده در مواد غذایی مختلف هستند که در محصولات غذاهای تولید شده، داروها و دهان شویه ها هستند. تنها راه درمان این بیماری حذف هر گونه فرآورده های حاوی گلوتن از رژیم غذایی است.

 

درمان گیاهی بیماری سلیاک

مصرف ماست

مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی

مصرف برگ های تازه درخت زیتون

مصرف عصاره برگ های گیاه بابونه

روزی دو بار چای زنجبیل

مصرف چای زردچوبه

 

غذاهایی که حاوی گلوتن می‏باشد و باید از آنها پرهیز کرد

– تمام غذاهایی که معمولاً حاوی گندم و جو، جو دوسر و گندم سیاه یا چاودار و آرد آنها.

– انواع نان‏های معمولی، نان خشک، بیسکویت، باگت، نان سفید و سیاه.

– کلیه گوشت‏های کنسرو شده، سوسیس، کالباس، کتلت، کباب کوبیده رستورانها، شنیسل گوشت و مرغ، ماکارونی، رشته‏فرنگی، غذاهای حاوی جو، شوربا، فرنی، با آردهای فوق.

– سس سفید و سس گوجه فرنگی، نشاسته گندم.

– قهوه فوری، نسکافه، شیر شکلات، نشاسته گندم.

– کلیه شیرینی‏های تهیه شده با آرد گندم، گز، سوهان، حلوا، ترحلوا، شکلات و بعضی از انواع آب نبات، کمپوت و انواع مواد غذاییکنسرو شده و کلیه غذاهایی که با آرد غیرمجاز تهیه شود.

– چیپس سیب زمینی، کشک، مارگارین، سرکه سفید، سس‏های آماده.

– شکر قهوه‏ای، آجیل بو‏داده، دارچین.

– ویفرها و انواع بیسکویت.

 

غذای مناسب بیماران سلیاکی

آشامیدنیها: چای، آب، شیر فاقد چربی و یا کم چربی، نوشابه‏های غیرالکلی

نان‏ها، غلات و حبوبات: نان ذرت یا تهیه شده با آرد ذرت، بلال، سیب‏ زمینی، برنج، عدس، لوبیای قرمز و در حالت بهبود انواع حبوبات بصورت کامل

پنیر و تخم مرغ: پنیر کم چرب و پاستوریزه، تخم مرغ به هر شکل

دسرها :میوه، بستنی خانگی، ژلاتین ساده یا با میوه، دسرهای تهیه شده با آرد ذرت

میوه و سبزی: میوه بصورت پخته و تازه در صورت تحمل و طبق توصیه مشاور تغذیه و نیز سبزی‏های پخته یا کنسرو شده (آلو، گوجه، عصارة آنها و میوه‏ها با پوست و هسته در ابتدا توصیه نمی‏شوند)

گوشت‏ها: انواع گوشت‏های بی‏چربی، کم چربی بصورت کباب شده یا بخارپز، ماهی و مرغ

سوپها :انواع سوپ‏های تهیه شده با آرد ذرت یا برنج و فرنی با آرد برنج

شیرینی‏ها :انواع شیرینی‏های تهیه شده از سیب زمینی، آرد برنج و ذرت، عسل، مربا، مارمالاد، شکر و شربت‏ها

آجیل‏جات: بادام، پسته، گردو، فندق، آفتاب‏گردان و بطور کلی تمام آنها در صورت عدم بروز اسهال و تحت نظر مشاور تغذیه

نکته:

درمیان انواع تنقلاتی که از غلات تهیه شده ‏اند، برشتوک به دلیل اینکه از ذرت تهیه شده است، مجاز می‏باشد و چیپس در صورتی که از آرد غلات ممنوعه عاری باشد نیز مجاز می‏باشد.

نکته:

بهتر است در ماههای ابتدایی رعایت رژیم فاقد گلوتن از مصرف شیر و فرآورده‏های حاوی شیر جلوگیری کرد.

هرگاه به غذایی مشکوک بودید بهتر است مصرف نکنید.

نکته:

در صورتی که فرد مبتلا دچار اسهال می‏باشد، مصرف شیر برای دو ماه اول درمان ممنوع می‏باشد و بجای استفاده از شیر، فرد می‏تواند از ماست جهت تأمین نیازهای مواد معدنی و پروتئینی خود استفاده نماید و پس از رفع و بهبود اسهال می‏توان از شیر به تدریج در برنامه غذایی خود استفاده نماید.

چون در مبتلایان به سلیاک کمبود اسیدفولیک، آهن، ویتامین B12 و نیز کلسیم شایع می‏باشد. رژیم غذایی این افراد باید از نظر دارا بودن چنین مواد معدنی و ویتامین‏هایی غنی باشد و در صورت لزوم از قرص آهن، اسید فولیک و مولتی ویتامین استفاده شود.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.